In de dertig jaar die ik inmiddels in het bedrijfsleven meedraai is er veel veranderd. Zowel de achterliggende motivatie voor het kiezen van een werkkring alsook de arbeidsverhoudingen zijn volledig op zijn kop gezet. En wat mij betreft zijn we er nog lang niet!
Dertig jaar terug, vers van school met als doel carrière te gaan maken. Een rugzakje met opgedane kennis vanuit de schoolbanken en helemaal klaar om de wereld te veroveren! Ik denk dat dit beeld voor een hoop mensen bekend zal klinken en ook ik ben destijds zo begonnen.
In die tijd was het de werkgever die bepalend was. Als werknemer had je hoofdzakelijk plichten, de overeenkomst was gebaseerd op uren, salariëring, onkostenvergoedingen en vrije dagen. Het aangaan van een arbeidsverhouding was meestal voor langere tijd waarbij de werkgever zekerheid bood richting werknemer en de werknemer veelal een bepaalde onderdanigheid had richting werkgever.
De industrie in Nederland is de laatste decennia veranderd van een maak-industrie naar het leveren van kennis en diensten. Een omgeving waarin “samen werken” is veranderd in “samenwerken” en waarin volledig andere competenties nodig zijn. Deze transitie is al jaren aan de gang en het succes van de bedrijven wordt mede bepaald door het succes waarmee nieuwe werkmethoden worden geïntegreerd en men erin slaagt het vertrouwen IN de organisatie neer te leggen.
De arbeidsovereenkomst voor het leven is hiermee veranderd in een samenwerkingsovereenkomst waarbij factoren als uitdaging, gelijkheid alsook gezamenlijke interesse en betrokkenheid veel meer bepalend zijn voor de tijd waarover de overeenkomst stand houdt dan salariëring of bijvoorbeeld de vrije dagen.
Simon Sinek verwoordt e.e.a. mooi met de Golden Circle, met de doelstelling om aan te geven waarom bepaalde bedrijven succesvol zijn in de markt en anderen niet. Hetzelfde geldt echter ook voor de arbeidsrelatie. Enkel wanneer we als bedrijf in staat zijn het “waarom” van ons bedrijf duidelijk over te brengen zijn we in staat de verbinding te maken. De verbondenheid met klanten én werknemers door geïnspireerd en uitdagend vanuit het hart van het bedrijf te ondernemen.
Zoals eerder aangegeven zijn we met zijn allen steeds meer op zoek naar zingeving. Het Why van een bedrijf sluit hier naadloos op aan. Door werknemers in huis te halen niet meer op basis van behaalde diploma’s maar op basis van interesse, betrokkenheid en intrinsieke motivatie, ontstaat een omgeving waarin medewerkers veelal harder werken met meer overgave en bovendien ook nog eens veel loyaler zijn aan de werkgever.
De ideale werkomgeving is voor mij vergelijkbaar met hoe een vereniging werkt. Een dynamische en mensgerichte omgeving waar vanuit enthousiasme en passie een gezamenlijk doel wordt bereikt. Gedreven vanuit een gezamenlijke interesse en betrokkenheid. Hier ligt de volgens mij de kern van het succes van het nieuwe ondernemerschap.
Langzaamaan zijn bedrijven het “oude werken” aan het transformeren naar het “nieuwe werken”. Bottom Up in plaats van Top Down waarbij de werknemer bepalend is geworden en het management in dienst staat van het goed functioneren van de organisatie.
Mooie voorbeelden hiervan zijn werkgevers die met flexibele overeenkomsten werken waarbij vaste werktijden en een vast aantal vrije dagen volledig wordt losgelaten. Door de mensen wérkelijk te stimuleren met een interessante werkomgeving die triggert, de mensen volledig tot hun recht laat komen en daar in te zetten waar hun kracht en expertise ligt komt de output als het ware vanzelf.
Zijn we er al? Zoals ik al aangaf volgens mij nog lang niet. Hiervoor zal waarschijnlijk het hele systeem nog verder op zijn kop moeten. Door bijvoorbeeld te werken met een basisinkomen wat de zekerheid biedt dat de primaire levensbehoeften gedekt zijn, worden mensen in staat gesteld keuzes te gaan maken op basis van andere factoren dan financiële zekerheid. Ook het aannamebeleid van mensen is mijns inziens een punt van aandacht. Laat de sollicitant zíjn Why eens vertellen en weet wat hem beweegt om elke morgen gemotiveerd zijn bed uit te komen. Wanneer er vanuit deze motivatie een connectie is met het bedrijf, dan is succes vrijwel verzekerd! Daarnaast denk ik dat het tijd wordt dat wereldwijd de drang naar groter, constante groei en winstmaximalisatie plaats moet gaan maken voor bewust ondernemerschap waarbij de aarde, de mens en onderlinge relaties centraal komen te staan. Iets wat in onze huidige maatschappij nog niet te realiseren is, alhoewel de eerste bewegingen zichtbaar zijn waarbij men zich bewust distantieert en loskoppelt van deze oude patronen.
En daarom zit er een interessante tijd aan te komen! Bedrijven die blijven werken hoe ze dit al jaren hebben gedaan en niet in staat zijn om mee te gaan in de veranderingen die gaande zijn, zullen het op langere termijn niet overleven. Kennis loopt weg, samenwerkingen lopen dood en andere cellen waar de transformatie wel heeft plaatsgevonden zullen hun plaats in gaan nemen.
Ik noem het in dit geval ook bewust cellen. Onze samenleving zal steeds meer gaan bestaan uit dynamische cellen die een samenwerking opzoeken en hierbinnen gezamenlijk creëren. Je zou je zelfs af kunnen vragen of bedrijven zoals ze nu bestaan hier nog een plaats in innemen…