Een goede gezondheid is een breed begrip. Hebben we het over fysiek, mentaal, gebaseerd op onze verwachtingen, in vergelijking met anderen om ons heen? Eén ding is zeker, een goede mentale gezondheid bepaalt voor het overgrote deel hoe het verder met ons gesteld is en ligt dus eigenlijk aan de basis van alles. Maar hoe bereik je dat?
Een aantal jaren geleden deed ik aan hardlopen. Regelmatig stapte ik ’s-avonds de deur uit en deed mijn rondje. Startend met een klein rondje van een paar kilometer en langzaamaan opbouwend totdat ik op een gegeven moment aan rondjes van circa vijftien kilometer zat. De gedachte erachter was dat het opbouwen van conditie en het regelmatig inspannen van je lichaam zowel fysiek als mentaal een positieve bijdrage zou leveren.
Op een gegeven moment begon ik last te krijgen van een lichte pijn in mijn knieën en heupen, wat mij heeft doen besluiten om aan barefoot running te gaan doen. Een hoge stapfrequentie waarbij je als het warend licht huppelend op je voorvoeten landt en je gewrichten minder belast. Omdat het een geheel andere manier van lopen was, wederom beginnend met circa drie kilometer per rondje en uiteindelijk weer tot rondjes van circa tien tot vijftien kilometer.
Een en ander zorgde er inderdaad voor dat ik de overtollige kilo’s kwijtraakte, conditie opbouwde en ook meer op mijn voeding begon te letten om een zo gezond mogelijke levensstijl te ontwikkelen. Echter, ondanks dat mijn lichaam in een prima conditie was, en het lopen zeker een positieve bijdrage leverde aan het leegmaken van je hoofd en de spanning van de dag afvoeren, mentaal gezien was mijn gezondheid maar een zesje. Hoe kwam dat?
Mentale gezondheid heeft te maken met de geest. Hoe reageren we op onze omgeving, hoe stevig staan we in onze schoenen en kunnen we zijn wie we werkelijk zijn. Mentale gezondheid gaat over gevoelens als angst, stress of zelfs depressie. Maar eigenlijk, als je er eerlijk naar kijkt, gaat het bij mentale gezondheid om hoe wij zelf op onze omgeving en de dingen die gebeuren reageren.
Mentale gezondheid is iets waar niet makkelijk over wordt gesproken. Voor veel mensen is het taboe om te praten over de dingen die ze werkelijk bezig houden, de dingen die beklemmend zijn en we maar niet los kunnen laten, de dingen die we elke dag weer met ons meedragen en waar we de moed of de kracht niet voor hebben om ze te veranderen. En eerlijk is eerlijk, zolang je zelf niet geheel stevig in je schoenen staat en dus niet meer afhankelijk bent van wat anderen van je denken, is het ook zeker niet mogelijk om je gevoelens met iedereen te delen.
In onze huidige wereld draait het vaak om de uiterlijkheden. Wanneer we bijvoorbeeld nieuwe kleren hebben worden we veelal uitgebreid gecomplimenteerd vanuit onze omgeving. Maar hoe vaak kom je tegen dat iemand vraagt hoe het met je gaat en dan ook werkelijk doorvraagt en bereid is het ware verhaal aan te horen zonder interruptie of naar een ander onderwerp over te schakelen? Veel mensen hebben geleerd om wat er van binnen speelt niet te laten zien, zich vooral niet kwetsbaar op te stellen en datgene wat er van binnen mist te compenseren door uiterlijkheden. Een nieuwe auto, een groot huis, op vakantie, maar ook verslavingen als alcohol, roken, drugs, suiker, televisie en andere zaken worden gebruikt als compensatie.
De boodschap is eigenlijk heel simpel; zorg dat de binnenkant klopt en aan de buitenkant wordt het een stuk eenvoudiger. Door de rotzooi aan de binnenkant op te ruimen heb je al die materialistische of verslavende compensatie niet meer nodig. Echter, makkelijker gezegd dan gedaan. Een in het begin zware klus die je grotendeels zelf zult moeten opknappen. De knop zal om moeten, je zult op een gegeven moment tot het besef moeten komen dat het zo niet verder kan en het rigoureuze besluit nemen om het verleden het verleden te laten en het anders te gaan doen.
Voor mijzelf betekende dit het afscheid van bepaalde oude patronen, gewoontes en overtuigingen maar vooral ook het leren mezelf te durven zijn. Te accepteren dat ik hiermee vrienden en kennissen zou verliezen, maar ook in de wetenschap dat er waarschijnlijk nieuwe vriendschappen voor terug zouden komen. Inmiddels durf ik mijn mentale gezondheid een dikke negen te geven. Uiteraard wordt je nog regelmatig geraakt en uiteraard zijn er dingen waar we ons soms druk over maken; we blijven tenslotte mensen.
De knop zat bij mij in de realisatie dat we alles wat we doen, doen vanuit het kader, de belevingswereld, de omstandigheden van het moment. We doen wat we moeten doen en alles loopt zoals het behoort te lopen, ook al maken we grote fouten en zeggen we achteraf dat we het beter anders hadden kunnen doen. We hebben er echter van geleerd en stappen een volgende keer niet meer in dezelfde valkuil of gaan hem in ieder geval eerder herkennen.
Het werken aan een goede mentale gezondheid heeft er bij mij in geresulteerd dat ook mijn fysieke gezondheid beter is geworden. Niet omdat ik nu de halve marathon loop, sterker nog, op dit moment doe ik helemaal niet actief aan sport. Echter door je geestelijk beter te voelen, heb je meer energie en vanuit het juiste perspectief kan je de hele wereld aan.
Ik probeer mijn verwachtingen zoveel mogelijk los te laten, probeer zo weinig mogelijk te oordelen over mijzelf en over anderen en probeer zoveel mogelijk een balans te creëren tussen mijn innerlijk zijn en mijn uiterlijk zijn. Geen dubbele agenda’s, geen onuitgesproken verwachtingen die vervolgens niet waargemaakt kunnen worden en proberen alles gewoon te laten zijn. Deze manier van leven zorgt ervoor dat ik veel minder stress ervaar, ook wanneer de dingen niet zo lopen als dat ze ogenschijnlijk zouden moeten lopen. Ze zorgen ervoor dat ik niet meer afhankelijk ben van wat anderen van mij vinden, omdat ik inmiddels accepteer dat ik vanuit de dualiteit in onze wereld nooit iedereen blij zal kunnen maken en hiermee inmiddels een vrienden- en kennissenkring om mij heen heb waar vrijwel alles open en zonder oordeel mee besproken kan worden.
Misschien ga ik binnenkort weer eens starten met hardlopen. En ik weet nu al dat het dit keer anders zal zijn dan de vorige keer. Ik heb het niet meer nodig om de stress van me af te lopen, ik heb het niet meer nodig om weer te kunnen landen in mijzelf. Het is één van de manieren om mijn fysieke gezondheid op peil te houden en ondanks de leeftijd en het vele zitten voor mijn beroep toch de kilo’s in toom te houden en zowel geestelijk als fysiek een goede balans te houden.
Door geestelijk in balans te zijn is het ook veel makkelijker om die zak chips te laten staan en hoeven we ons niet te vergrijpen aan suiker, koolhydraten of bijvoorbeeld overmatig alcoholgebruik. Een geestelijke balans creëert een goede fysieke balans zonder dat het je werkelijk moeite kost. Dit wil niet zeggen dat je er niets voor hoeft te doen, maar door het te doen vanuit een goede basis, wordt alles makkelijker en kost het geen echte moeite meer.
Wees jezelf en wees vooral eerlijk naar jezelf. Accepteer je gevoelens, leer te begrijpen waar ze vandaan komen. Maak korte metten met alles wat belemmerend werkt door het geestelijk uit te zuiveren.
Ik realiseer me heel goed dat ik spreek vanuit een situatie waarbij ik geen lichamelijke beperkingen ken, voor zover ik weet geen ernstige aandoeningen heb en dus geen belemmeringen heb die mij fysiek in de weg staan. Toch geldt ook daar; hoe gaan we ermee om en zijn we in staat het te accepteren en de belemmeringen die we ervaren geestelijk uit te zuiveren. Wanneer we hier werkelijk toe in staat zijn en onze geestelijke gezondheid in orde is, spelen uiterlijke factoren ook geen rol meer en kunnen we onszelf ondanks eventuele beperkingen ook fysiek gezond voelen. Niet het gezond vanuit een dualistisch vergelijken, maar vanuit een innerlijke acceptatie dat het is zoals het is.